Data is Beautiful - Openbare jurisprudentie

Martijn Keizer
10/12/20

Druk aan het zoeken naar jurisprudentie. Je bent wellicht al uren bezig en lijkt maar niet dichterbij een antwoord te komen, alhoewel je het idee hebt dat er toch echt een uitspraak moet zijn die aansluit bij jouw casus. Het kan niet anders dan dat je ooit met dit gevoel te maken hebt gehad. De grote vraag is alleen: bestaat de casus niet, of vind ik het simpelweg niet? Ik voeg daar vandaag nog een derde optie aan toe: het bestaat wel, maar is niet openbaar gemaakt!

Openbare jurisprudentie

De rechtspraak in Nederland is een open en toegankelijk goed: rechtszaken zijn grotendeels openbaar, en daarom zijn de uitspraken die worden gedaan ook toegankelijk om na te lezen. Ten minste, zo zou het moeten werken in theorie. In de praktijk zien we (helaas!) toch echt andere patronen. In de tabel hieronder hebben we een klein overzicht gemaakt van het aantal uitspraken dat is gedaan in een jaar tijd.

Zoals te zien is in de tabel, worden de laatste jaren maximaal 2,6%(!) van alle uitspraken gepubliceerd. Dat betekent dus dat de overgrote meerderheid van uitspraken niet zomaar in te zien zijn. Wel laat de tabel zien dat er de afgelopen jaren een stijgende lijn in het aantal gepubliceerde uitspraken te zien is. Maar ondanks deze lichte stijging, is het aantal gepubliceerde uitspraken nog altijd verre van compleet. Kortom, de Rechtspraak lijkt op weg om meer uitspraken online te publiceren, maar voorlopig lukt dit nog niet op grote schaal.

Niet alles wordt gepubliceerd, en nu?

We weten nu wat de huidige situatie is omtrent de openbare rechtspraak die beschikbaar is, maar is dit überhaupt erg dat niet alles openbaar beschikbaar is, of kunnen we ook prima leven met de 2,5% die elk jaar wordt vrijgegeven? Mijn korte antwoord daarop is: Ja, het is kwalijk dat we het met zo weinig moeten doen.


Allereerst is het interessant om stil te staan bij wie er bepaalt welke uitspraak wordt gepubliceerd.  Het feit dat hier een keuze over wordt gemaakt, zorgt per definitie voor een ‘bias’ in de lijn van de rechtspraak. Heel platgeslagen kun je stellen dat een kleine groep bepaalt welke jurisprudentie van belang is voor de rest van het land. Maar hoe kunnen zij weten wat relevant en belangrijk is qua uitspraken? Er zijn weliswaar selectiecriteria opgesteld om dit zo goed mogelijk te bepalen (zie hier). Maar wellicht dat er uitspraken zijn die buiten deze richtlijnen vallen en dus niet gepubliceerd worden, maar dat net dé perfecte uitspraak om jouw zaak te winnen hier wel tussen zit.

Niet alleen het feit dat deze selectiecriteria bepalen wat er wordt gepubliceerd, waardoor je misschien net jouw cruciale uitspraak niet kunt vinden, is een reden waarom het belangrijk is dat uitspraken online staan. Tegenwoordig is er namelijk nog een grote toevoeging voor het toegankelijk maken van uitspraken: data.

Wanneer er meer uitspraken gepubliceerd zouden worden, zou dit betekenen dat er meer trainingsdata beschikbaar is om geavanceerde algoritmes te trainen en meer data zorgt normaal gesproken voor betere modellen (lees hier meer over wat Artificial Intelligence precies inhoudt). Doordat deze nieuwe technieken met meer data gevoed kunnen worden, zal de ontwikkeling van nieuwe technologische applicaties binnen de advocatuur ook een versnelling nemen, wat uiteindelijk de kwaliteit en service van een advocaat weer zal verbeteren.

Alle data vrijgeven

Gezien de problemen die ontstaan door het niet beschikbaar maken van alle uitspraken die ontstaan, zou je zeggen: waarom wordt niet gewoon alles vrijgegeven? Het probleem in het publiceren van uitspraken zit in het anonimiseren van deze uitspraken. Zo moeten natuurlijke personen in elke uitspraken worden geanonimiseerd (voor een volledig overzicht van de anonimiseringsrichtlijnen klik hier). Dit is momenteel een tijdrovend proces, omdat elke uitspraak moet worden doorgespit voordat deze gepubliceerd kan worden.

Maar laat nou dit een van de dingen zijn die juist met techniek kan worden opgelost. Door middel van Named Entity Recognition (NER) kunnen onder andere natuurlijke personen worden gevonden in een tekst, waarna deze automatisch geanonimiseerd zouden kunnen worden (voor meer info wat NER inhoud, lees onze eerdere blog hierover).

Een aantal jaar geleden was het toepassen van dit soort technieken nog erg foutgevoelig, maar doordat er de afgelopen jaren enorm veel progressie is geboekt in de kwaliteit van dit soort modellen, kunnen deze vandaag goed worden ingezet. Door dit soort technieken toe te passen, zouden alle uitspraken vrijwel direct gepubliceerd kunnen worden terwijl deze nog steeds geanonimiseerd zijn.

Concluderend kunnen we stellen dat de Rechtspraak op de afgelopen jaren wel bezig is met het publiceren van meer uitspraken online, maar dat er tegelijkertijd nog een hele grote te slag te winnen is, omdat de meeste uitspraken nog niet standaard gepubliceerd worden. Dit kan ervoor zorgen dat zaken wellicht onterecht verloren worden, omdat de zaken die in het voordeel spreken simpelweg niet beschikbaar zijn gemaakt. Dit probleem kan naar mijn inziens alleen worden opgelost wanneer nieuwe technieken worden ingezet die het probleem van het anonimiseren van een uitspraak oplossen. Het is dus nu tijd voor de Rechtspraak om mee te gaan met technologische ontwikkelingen om ervoor te zorgen dat alle openbare uitspraken voor iedereen toegankelijk zijn.

Werk je bij de Rechtspraak en wil je meer weten over hoe het anonimiseren precies werkt en welke rol Bluetick hierin zou kunnen betekenen, of heb je naar aanleiding van deze blog nog vragen hebben over bijvoorbeeld Artificial Intelligence (binnen de advocatuur) of een andere kijk/oplossing hebben voor het geschetste probleem, neem vooral contact op via martijn.keizer@bluetick.nl. Wil je graag weten hoe Bluetick AI op verschillende manieren gebruikt om de informatiebehoefte te verbeteren, lees dan de blogs: Achter de schermen bij een juridische zoekmachine deel 1, deel 2, deel 3 en deel 4  en deel 5.