Appels met appels vergelijken (en niet met peren)
Ben je als jurist of advocaat bezig met het schrijven van een processtuk? Dan ben je waarschijnlijk op zoek naar relevante jurisprudentie. De vraag die dan opkomt is: wat is een relevante uitspraak?
Van belang is dat je geen appels met peren vergelijkt, daarmee bedoel ik dat je geen goede vergelijking kunt maken met een casus die te veel afwijkt. Met manke vergelijkingen zoals dat bij het vergelijken van appels en peren het geval kan zijn begeef je je, zeker als jurist, op glad ijs. Als je echter een vergelijking met zorg hanteert, is het een sterk gereedschap. Het is dan ook de kunst om de juiste jurisprudentie te vinden. Dat dit niet eenvoudig is blijkt bijvoorbeeld uit het feit dat een beroep op het gelijkheidsbeginsel in een juridische procedure niet vaak slaagt. Het gelijkheidsbeginsel houdt in dat de overheid vergelijkbare gevallen op gelijke wijze moet behandelen. Vaak zijn er kleine nuances te vinden, die maken dat gevallen door een rechter niet als gelijk worden gezien.
Gelijkheidsbeginsel
Een uitspraak waarin een beroep op het gelijkheidsbeginsel wel slaagt is de uitspraak van de Raad van State van 6 maart 2019 (ECLI:NL:RVS:2019:694). Deze uitspraak ging om de vraag of de gemeente terecht een last onder dwangsom had opgelegd aan een fruitstalhouder, terwijl zij dit niet had gedaan bij andere fruitstalhouders. De fruitstalhouder doet een beroep op het gelijkheidsbeginsel.
In deze casus werd een perceel gebruikt voor de verkoop van fruit langs de weg. Dit was niet toegestaan volgens het bestemmingsplan. De gemeente had om die overtreding te beëindigen een last onder dwangsom opgelegd. In die last onder dwangsom werd opgelegd dat de fruitstalhouder moest stoppen met de verkoop, anders zou hij een dwangsom moeten betalen. De fruitstalhouder is het hier niet mee eens en procedeert tot en met de Raad van State.
In de gemeente Neder-Betuwe zijn veel fruitstalletjes en de gemeente heeft een gedoogbeleid waarin staat in welke gevallen de gemeente niet handhaaft. De fruitstalhouder voldeed niet aan de voorwaarden van het gedoogbeleid.
Wanneer een wettelijk voorschrift wordt overtreden, is de gemeente bevoegd om handhavend op te treden, bijvoorbeeld door een last onder dwangsom op te leggen. Alleen bij bijzondere omstandigheden kan de gemeente afzien van handhavend optreden. De fruitstalhouder is van mening dat in dit geval sprake is van bijzondere omstandigheden. In de gemeente zijn namelijk meer percelen waar geen handhaving wordt ingezet, maar de gemeente treedt alleen maar op tegen zijn fruitstal. Dat kan volgens hem niet. Gelijke gevallen moeten immers gelijk worden behandeld. De rechtbank vindt dat er alleen sprake is van gelijke gevallen wanneer het gaat om percelen met hetzelfde bestemmingsplan en gronden met dezelfde bestemming. Aangezien dat niet het geval is faalt het beroep op het gelijkheidsbeginsel volgens de rechtbank.
De Raad van State is het niet eens met de rechtbank. Zij vindt dat een beroep op het gelijkheidsbeginsel in dit geval wel slaagt. Het feit dat het perceel de bestemming "Verkeer" heeft en in een ander bestemmingsplan staat dan de andere genoemde gevallen, maakt niet dat het beroep op het gelijkheidsbeginsel niet kan slagen. Het gedoogbeleid van het college is immers niet beperkt tot een bepaald bestemmingsplan, maar geldt voor de hele gemeente. Aangezien op zeker drie andere locaties in de gemeente verkoopactiviteiten plaatsvinden in strijd met het bestemmingsplan en in afwijking van het beleid van het college, is de Raad van State van oordeel dat het college zijn beslissing om in het geval van deze fruitstalhouder tot handhaving over te gaan ten aanzien van de verkoopactiviteiten op het perceel niet goed heeft gemotiveerd. De stelling van de gemeente dat de situatie van de fruitstalhouder niet verkeersveilig is, hetgeen de fruitstalhouder beargumenteerd heeft weerlegd, vindt de Raad van State ook onvoldoende gemotiveerd. De gemeente zit dus met de gebakken peren.
Het vinden van vergelijkbare uitspraken
Hieruit blijkt dat het belangrijk is om de juiste zaken met elkaar te vergelijken en daar zorgvuldig in te zijn. Dit geldt niet alleen bij een beroep op het gelijkheidsbeginsel, maar ook bij het zoeken naar jurisprudentie in het algemeen. Bluetick kan je helpen bij het vinden van vergelijkbare en relevante uitspraken. Bluetick is innovatief omdat de juridische zoekmachine makkelijk vergelijkbare overwegingen in andere uitspraken kan vinden. Het zoeken aan de hand van langere stukken tekst heeft het voordeel dat je niet enkel gebonden bent aan een aantal zoekwoorden waarmee je een hele casus moet omschrijven. Daarnaast herkent de zoekmachine van Bluetick het verschil tussen feiten en rechtsoverwegingen. Hiermee probeert de zoekmachine de uitspraak beter te begrijpen en af te wegen hoe relevant het één ten opzichte van het ander is. Bluetick helpt dus mee in de zoektocht om peren van appels te onderscheiden.
Wil je meer weten over hoe het vergelijken van jurisprudentie precies werkt en welke rol Bluetick hierin kan betekenen. Of heb je naar aanleiding van deze blog nog vragen hebben over hoe je als jurist het beste kunt zoeken met Bluetick, neem vooral contact op via marlies.grijsbach@bluetick.nl
